سطوح پردازش:

1- سطح نیمکره های مغزی

نواحی فعالیتی قشر مغز شامل نواحی حسی و حرکتی (که کارکرد آنها، مربوط به حرکت و حواس انسان است) و نواحی ارتباطی قشر مغز می باشد.

سازمان یافتگی مشخص نواحی حسی، مشخص است؛ شیار مرکزی (Central Sulcus) در حد فاصل بین نواحی حسی (پشت شیار) و نواحی حرکتی (جلو شیار) قرار دارد. نواحی حسی گسترده در قشر مغز، حس های مختلفی ازجمله بینایی، شنوایی، بویایی و… با الگوی سازمان یافته مشترک با انواع مختلف حواس، مشهود هستند که به آن «حس های پیکری (somatosenses)» کل بدن می گویند.

قشر حسی پیکری (Somatosensory cortex) در پشت شیار مرکزی، همان الگوی کلی نواحی حسی پیکری اولیه و ثانویه (یا ارتباطی) را داراست.

.

قشر بینایی در لوب پس سری، ناحیه قشری بینایی (visual cortex) را تشکیل می دهد که دارای دو قسمت است:

1. پشت ترین قسمت) ناحیه قشری بینایی اولیه (Primary Visual Cortex)؛ در مجاورتِ…

2. ناحیه قشری بینایی ثانویه (Second Visual Cortex) که معروف به ناحیه ارتباطی بینایی (Association Visual Cortex) است.

شبکیه چشم، ابتدا تصاویر دنیای خارج را به ناحیه قشری اولیه بینایی می فرستد؛ مشخصات اولیه ازجمله بُعد، اندازه، شکل، نور و تاریکی (که ماهیتی ندارند بلکه صرفاً تشخیصی هستند) در این بخش درک می شوند. سپس اطلاعات کلی در قشر بینایی ثانویه، قابل درک هستند که سطوح بالاتر پردازشی تشخیص می یابند.

ناحیه قشری شنوایی در لوب گیجگاهی نیز دارای دو بخش است:

1. قشر اولیه شنوایی (Primary Auditory Cortex)

2. قشر شنوایی ثانویه  (Secondary Auditory Cortex) یا (ارتباطی)

سطوح متعدد پردازشی، نقش اجرایی (شناخت انسان) را دارند و در سطوح مختلف باید انجام شوند؛ سطوح بالاتر، پردازش بیشتر، دقیق تر و جامع تری در نواحی قشری مختلف ارتباطی را انجام می دهند.

.

2- نواحی قشری ارتباطی پیچیده

این نواحی بسیار توسعه یافته هستند و شامل ناحیه های زیر می باشند:

1.  ناحیه ارتباطی آهیانه ای-پس سری-گیجگاهی (parieto occipitotemporal association area)

(حاصل مشارکت سه لوب قشری)؛ نواحی پردازش سطوح عالی تر، جغرافیای مستقلی ندارند بلکه فعالیتی هستند.

این ناحیه، نواحی کوچکتری را با کارکردهای خاص دربرگرفته است.

قسمت بالایی این ناحیه، نتیجه هماهنگی فضایی بدن نسبت به محیط پیرامون را مشخص می کند (پردازش ها، چگونگی وضعیت قرارگرفتن بدن نسبت به محیط پیرامون را به لحاظ فضایی تعیین می کند)؛

زیر ناحیه، هماهنگی های فضایی مربوط به وضعیت بدن نسبت به ساختارهای پیرامونی را انجام می دهد.

نواحی دیگر، ناحیه ورنیکه، ناحیه پردازش بینایی مربوط به کلمات و ناحیه نامیدن اشیاء (زیرمجموعه ارتباطی در قشر مغز) هستند.

.

به عنوان مثال، ساختار ورنیکه (Wernicke) (ناحیه گفتار حسی و درک زبان) زیرمجموعه ای از ناحیه ارتباطی گسترده تر است؛ سطوح گوناگون پردازش اطلاعات در ساختار ورنیکه بدین شکل صورت می گیرد که ابتدا خروجی حسی حاصل از پردازش های بینایی، شنوایی و دیگر نواحی (سایر قسمت های قشر مغز) به عنوان ورودی در ورنیکه دریافت می شوند (بیشترین شهرت ساختار ورنیکه در درک زبان دیداری یا شنیداری است)؛ سپس اطلاعات در مجاورت لوب گیجگاهی (نواحی شنوایی)، آهیانه ای (نواحی حسی یا حرکتی) و قشر بینایی (لوب پس سری) سرازیر می شوند.

.

2. ناحیه ارتباطی لیمبیک: ردپای عملکردی در حوزه رفتار، هیجان و انگیزش دارد.

.

3. ناحیه ارتباطی پیش پیشانی: در کارکردهای متنوعی ازجمله برنامه ریزی، اعمال حرکتی پیچیده، رقم زدن افکار و… نقش دارد.

*  نواحی ارتباطی، صرف حس های مختلف نیستند بلکه نواحی گسترده تر و بیشتر ساختارهای موجود در قشر مغز هستند.