دستگاه عصبی شامل دو بخش عمده

1. دستگاه عصبی مرکزی (CNS) و

2. دستگاه عصبی محیطی (PNS) است.

این دو بخش درهم تنیده شده اند و فعالیت مجزای آنها اهمیت ندارد.

دستگاه عصبی مرکزی (Central Nervous System – CNS):

شامل مغز و نخاع است که عملکرد اساسی این دستگاه، پردازش اطلاعات (Data Processing) می باشد (پردازش اطلاعات در بدن، به طور اساسی توسط دستگاه عصبی مرکزی انجام می شود). این دستگاه (اکثر مواقع) در تفسیر/تجزیه و تحلیل اطلاعات نقش اساسی دارد.

* گاهی اوقات، پردازش اطلاعات، خارج از دستگاه عصبی مرکزی (CNS) انجام می شود؛ مانند

• – عقده عصبی (Ganglion: محل تجمع اجسام سلولی نورن ها) که در پردازش داده های جانوران پست نیز نقش محوری و اساسی دارد؛ در واقع، این نقطه، محل پردازش اطلاعات، پیش از تکامل دستگاه عصبی مرکزی است که سطح پردازش آن در انسان، ناچیز می باشد.
• ** عقده عصبی (Ganglion در خارج از دستگاه عصبی مرکزی) با هسته عصبی (Nucleus در درون دستگاه عصبی مرکزی) فرق دارد.
• – در دیواره لوله گوارش نیز دستگاه عصبی پیشرفته و توسعه یافته ای (تحت عنوان مغز لوله گوارش) وجود دارد که کارکردهای دستگاه گوارشی را در بسیاری از موارد، مستقل از مغز و نخاع، اجرا و تنظیم می کند ازجمله پردازش اطلاعات؛ و به آن «سیستم عصبی روده ای یا Enteric System» گفته می شود.
• ** ارتباط متقابل دستگاه عصبی مرکزی با دستگاه گوارشی در قالب تظاهرات جسمانی و نشانه های گوارشی ناشی از اختلالات روانشناختی، قابل مشاهده است؛ مانند سندروم لوله تحریک پذیر (Irritable Bowel Syndrome؛ IBS). لوله گوارش هم شامل معده و هم روده است.

دستگاه عصبی محیطی (Peripheral Nervous System – PNS):

شامل مجموعه کابل های (فیبر/رشته عصبی/اعصاب) ارتباطی بین دستگاه عصبی مرکزی با سایر ساختارهای موجود در بدن است. ….